Nieuwsbrief September 2019
7 oktober: Dag van de BorstkankerMAN
7 oktober werd door de vzw BorstkankerMAN uitgeroepen tot “Dag van de BorstkankerMAN”.
Dit besluit kreeg al vlug weerklank in het buitenland. De Borstkanker Vereniging Nederland (BVN) was enthousiast en zal ook een aantal activiteiten ontplooien. In Duitsland, Oostenrijk en de USA kijken mannelijke borstkankerverenigingen naar wat hier in ons kleine landje gebeurt.
We durven dus, zij het met enige schroom, 7 oktober nu de “Internationale Dag van de BorstkankerMAN” noemen.
Op en rond 7 oktober zal er een en ander gebeuren.
Een belangrijke infodag heeft plaats op zaterdag 5 oktober 2019 in Leuven, met een programma dat alle lotgenoten en hun naasten zal interesseren. In de voormiddag spreken professor Eric Legius (diensthoofd Centrum Menselijke Erfelijkheid, UZ Leuven) over “Erfelijkheid” en mevrouw Lienke Vandezande, UZ Leuven, verpleegkundig specialist borstkanker, over “Optimalisering van de zorg voor kankerpatiënten”.
In de namiddag spreekt mevrouw Rita De Coninck, AZ Sint-Lucas Gent, voorzitter van de Werkgroep Borstverpleegkundigen van de Vereniging Verpleegkundigen Radiotherapie en Oncologie (VVRO), over de rol van de borstverpleegkundige. Deze uiteenzetting wordt gevolgd door een panelgesprek met meerdere borstverpleegkundigen.
Zoals bij elke activiteit van BorstkankerMAN vzw zijn de partners hartelijk welkom.
Deze infodag gaat door op zaterdag 5 oktober in de zalen De Loft, Leuvensestraat 18, te Kessel-Lo (op 400 meter van het treinstation Leuven).
De deelnameprijs is 15 € per persoon, broodjeslunch inbegrepen. Voor meer inlichtingen verwijzen we graag naar het inschrijvingsformulier.
7 oktober werd door de vzw BorstkankerMAN uitgeroepen tot “Dag van de BorstkankerMAN”.
Dit besluit kreeg al vlug weerklank in het buitenland. De Borstkanker Vereniging Nederland (BVN) was enthousiast en zal ook een aantal activiteiten ontplooien. In Duitsland, Oostenrijk en de USA kijken mannelijke borstkankerverenigingen naar wat hier in ons kleine landje gebeurt.
We durven dus, zij het met enige schroom, 7 oktober nu de “Internationale Dag van de BorstkankerMAN” noemen.
Op en rond 7 oktober zal er een en ander gebeuren.
Een belangrijke infodag heeft plaats op zaterdag 5 oktober 2019 in Leuven, met een programma dat alle lotgenoten en hun naasten zal interesseren. In de voormiddag spreken professor Eric Legius (diensthoofd Centrum Menselijke Erfelijkheid, UZ Leuven) over “Erfelijkheid” en mevrouw Lienke Vandezande, UZ Leuven, verpleegkundig specialist borstkanker, over “Optimalisering van de zorg voor kankerpatiënten”.
In de namiddag spreekt mevrouw Rita De Coninck, AZ Sint-Lucas Gent, voorzitter van de Werkgroep Borstverpleegkundigen van de Vereniging Verpleegkundigen Radiotherapie en Oncologie (VVRO), over de rol van de borstverpleegkundige. Deze uiteenzetting wordt gevolgd door een panelgesprek met meerdere borstverpleegkundigen.
Zoals bij elke activiteit van BorstkankerMAN vzw zijn de partners hartelijk welkom.
Deze infodag gaat door op zaterdag 5 oktober in de zalen De Loft, Leuvensestraat 18, te Kessel-Lo (op 400 meter van het treinstation Leuven).
De deelnameprijs is 15 € per persoon, broodjeslunch inbegrepen. Voor meer inlichtingen verwijzen we graag naar het inschrijvingsformulier.
Gelezen in de kranten van 11 augustus 2019: “War on Cancer”
Alle Vlaamse kranten van 11 augustus hebben aandacht besteed aan de resultaten van een onderzoek door David Hauser, als klinisch psycholoog verbonden aan “Queen’s University” in Kingston (Ontario, Canada). Volgens hem kan het gebruik van oorlogstaal door artsen tegenover kankerpatiënten een negatieve psychologische impact hebben op die patiënten. Hij schrijft o.m.:"Our work suggests that combat metaphors can have a negative impact on how people think of cancer and that these thoughts can undermine their desire to adopt sacred behavior."
“Combat metaphors”, of gevechtstaal, oorlogsmetaforen. We hebben die Amerikaanse oorlogstaal snel overgenomen in het Nederlands. “We strijden tegen kanker”, “we vechten tegen de grote K”, en “we pogen die smerige tumorcellen te overwinnen”. En als iemand sterft aan een of andere vorm van kanker dan staat er soms in het doodsbericht “gestorven na een lange en moedige strijd tegen een ongeneeslijke ziekte”.
Gek eigenlijk. We doen dat immers niet met andere levensbedreigende ziekten. We gebruiken geen oorlogstaal als we het hebben over de plaatsing van een hartklepprothese. We gebruiken geen oorlogstaal bij mazelen, bij ebola of bij neonatale diabetes.
Vanwaar komt dan die oorlogstaal, enkel of vooral bij kanker? De oorsprong moeten we zoeken in 1971 wanneer de Amerikaanse president Richard Nixon de “National Cancer Act” ondertekent. Deze wet deed vele miljoenen dollars naar kankeronderzoek vloeien, en het sinds 1937 bestaande “National Cancer Institute” (Bethesda, Maryland) werd grondig uitgebreid en kreeg nieuwe middelen. Het was toen de bedoeling alle kankers in de nabije toekomst volledig uit te roeien, nog een oorlogsterm. Ofschoon de uitdrukking “War on Cancer” niet in de wet zelf voorkomt, werd de inzet van die reusachtige sommen geld en die nieuwe uitgebreide middelen, door de inwoners van de States onmiddellijk een “War on cancer” genoemd. Amerikanen maken nu eenmaal graag gebruik van wapens en het praten in oorlogstaal zal daar wel bij horen. (cf. ook de “War on drugs” en de “War on talent”).
Heeft die Amerikaanse “War on cancer” het vooropgestelde doel bereikt? Kanker is sinds de afkondiging van de “National Cancer Act” in 1971, dus bijna een halve eeuw geleden, nog lang niet uitgeroeid. Maar de verschillende diagnosetechnieken en de talrijke therapieën zijn sindsdien wel ontzettend verbeterd. Er zijn heel wat nieuwe voorzieningen voor kankerpatiënten gecreëerd. De oncopsychologische opvang van kankerpatiënten is geoptimaliseerd. Voor bijna alle vormen van kanker werden patiëntenverenigingen opgericht en vele vrijwilligers-lotgenoten doen in deze clubs nuttig werk.
Het gevolg van dit alles is dat voor vele vormen van kanker (ook dus bij borstkankers) de overlevingskansen enorm zijn toegenomen en dat de levenskwaliteit van de ex-patiënten of “survivors” maximaal is. De diagnose “kanker” is al lang geen doodvonnis meer. Dit alles mede dankzij die Amerikaanse “War on Cancer”.
Let wel : het Canadees onderzoek ging over het gebruik van oorlogstaal door artsen in hun gesprekken met patiënten en hun naasten. Hoe elke kankerpatiënt de diagnose en behandeling zelf ervaart, dat is natuurlijk andere koek. Dat kan met of zonder oorlogstaal. En daar is waarschijnlijk ook niets mis mee.
Alle Vlaamse kranten van 11 augustus hebben aandacht besteed aan de resultaten van een onderzoek door David Hauser, als klinisch psycholoog verbonden aan “Queen’s University” in Kingston (Ontario, Canada). Volgens hem kan het gebruik van oorlogstaal door artsen tegenover kankerpatiënten een negatieve psychologische impact hebben op die patiënten. Hij schrijft o.m.:"Our work suggests that combat metaphors can have a negative impact on how people think of cancer and that these thoughts can undermine their desire to adopt sacred behavior."
“Combat metaphors”, of gevechtstaal, oorlogsmetaforen. We hebben die Amerikaanse oorlogstaal snel overgenomen in het Nederlands. “We strijden tegen kanker”, “we vechten tegen de grote K”, en “we pogen die smerige tumorcellen te overwinnen”. En als iemand sterft aan een of andere vorm van kanker dan staat er soms in het doodsbericht “gestorven na een lange en moedige strijd tegen een ongeneeslijke ziekte”.
Gek eigenlijk. We doen dat immers niet met andere levensbedreigende ziekten. We gebruiken geen oorlogstaal als we het hebben over de plaatsing van een hartklepprothese. We gebruiken geen oorlogstaal bij mazelen, bij ebola of bij neonatale diabetes.
Vanwaar komt dan die oorlogstaal, enkel of vooral bij kanker? De oorsprong moeten we zoeken in 1971 wanneer de Amerikaanse president Richard Nixon de “National Cancer Act” ondertekent. Deze wet deed vele miljoenen dollars naar kankeronderzoek vloeien, en het sinds 1937 bestaande “National Cancer Institute” (Bethesda, Maryland) werd grondig uitgebreid en kreeg nieuwe middelen. Het was toen de bedoeling alle kankers in de nabije toekomst volledig uit te roeien, nog een oorlogsterm. Ofschoon de uitdrukking “War on Cancer” niet in de wet zelf voorkomt, werd de inzet van die reusachtige sommen geld en die nieuwe uitgebreide middelen, door de inwoners van de States onmiddellijk een “War on cancer” genoemd. Amerikanen maken nu eenmaal graag gebruik van wapens en het praten in oorlogstaal zal daar wel bij horen. (cf. ook de “War on drugs” en de “War on talent”).
Heeft die Amerikaanse “War on cancer” het vooropgestelde doel bereikt? Kanker is sinds de afkondiging van de “National Cancer Act” in 1971, dus bijna een halve eeuw geleden, nog lang niet uitgeroeid. Maar de verschillende diagnosetechnieken en de talrijke therapieën zijn sindsdien wel ontzettend verbeterd. Er zijn heel wat nieuwe voorzieningen voor kankerpatiënten gecreëerd. De oncopsychologische opvang van kankerpatiënten is geoptimaliseerd. Voor bijna alle vormen van kanker werden patiëntenverenigingen opgericht en vele vrijwilligers-lotgenoten doen in deze clubs nuttig werk.
Het gevolg van dit alles is dat voor vele vormen van kanker (ook dus bij borstkankers) de overlevingskansen enorm zijn toegenomen en dat de levenskwaliteit van de ex-patiënten of “survivors” maximaal is. De diagnose “kanker” is al lang geen doodvonnis meer. Dit alles mede dankzij die Amerikaanse “War on Cancer”.
Let wel : het Canadees onderzoek ging over het gebruik van oorlogstaal door artsen in hun gesprekken met patiënten en hun naasten. Hoe elke kankerpatiënt de diagnose en behandeling zelf ervaart, dat is natuurlijk andere koek. Dat kan met of zonder oorlogstaal. En daar is waarschijnlijk ook niets mis mee.
13-15 september: plantjesweekend
Van 13 tot met 15 september gaat Kom op tegen Kanker weer de straat op voor de 25e editie van het Plantjesweekend met Gentse azalea’s, een plant die erkend is als Vlaams streekproduct.
Van 13 tot met 15 september gaat Kom op tegen Kanker weer de straat op voor de 25e editie van het Plantjesweekend met Gentse azalea’s, een plant die erkend is als Vlaams streekproduct.
Overlijden Evi Papadopoulou
Evi Papadopoulou, de presidente van Europa Donna Cyprus, is overleden. Ze was ook een aantal jaren vice-presidente van Europa Donna Europa en een opomerkelijke figuur op internationale kankercongressen.
Evi Papadopoulou, de presidente van Europa Donna Cyprus, is overleden. Ze was ook een aantal jaren vice-presidente van Europa Donna Europa en een opomerkelijke figuur op internationale kankercongressen.
Gemetastaseerde borstkankers
Er blijft in de oncologische tijdschriften veel aandacht voor zowel lokaal geavanceerde als gemetastaseerde borstkanker. Enkele recente tijdschriftbijdragen:
Singh J, et al., Aggressive Subsets of Metastatic Triple-Negative Breast Cancer: A Case Series, in: Clinical Breast Cancer, DOI: https://doi.org/10.1016/j.clbc.2019.06.012
Kim J.M., et al., Stereotactic radiosurgery with concurrent HER2-directed therapy is associated with improved objective response for breast cancer brain metastasis, in: Neuro Oncology, 2019, 21, 5, blz. 659-668. https://doi: 10.1093/neuonc/noz006Jonathan Wilkie, et al., Progression-Free Survival for Real-World Use of Palbociclib in Hormone Receptor-Positive Metastatic Breast Cancer, in: Clinical Breast Cancer, DOI: https://doi.org/10.1016/j.clbc.2019.06.010
J.M. Segan, et al., Irinotecan and Etoposide as Treatment for Refractory Metastatic Breast Cancer, in: The Oncologist, aug. 2019. http://theoncologist.alphamedpress.org/content/early/2019/08/05/theoncologist.2019-0516
En ook de congresorganisatoren doen ook hun duit in het zakje.
14-16 november 2019: De vijfde “International Consensus Conference for Advanced Breast Cancer” (ABC5) zal plaats hebben in Lissabon (Portugal). De vorige congressen (ABC1 in 2011, ABC2 in 2013, ABC3 in 2015, en ABC4 in 2017) hebben telkens geleid tot richtlijnen (de zogenaamde “Guidelines”) die na een consensus onder specialisten tot stand kwamen. Meer info: http://www.abc-lisbon.org/
De guidelines van ABC4, gehouden in 2017, zijn hier te vinden: F. Cardoso et al., 4th ESO-ESMO International Consensus Guidelines for Advanced Breast Cancer (ABC4), in: Annals of Oncology, 29, 8, blz. 1634-1657. (https://doi.org/10.1093/annonc/mdy192).
En we vermelden ook al:
13 oktober 2019: Metastatic Breast Cancer Day 21 november 2020: Infodag van “Borstkanker Vlaanderen vzw” over gemetastaseerde borstkanker. Info: www.borstkanker-vlaanderen.be
Er blijft in de oncologische tijdschriften veel aandacht voor zowel lokaal geavanceerde als gemetastaseerde borstkanker. Enkele recente tijdschriftbijdragen:
Singh J, et al., Aggressive Subsets of Metastatic Triple-Negative Breast Cancer: A Case Series, in: Clinical Breast Cancer, DOI: https://doi.org/10.1016/j.clbc.2019.06.012
Kim J.M., et al., Stereotactic radiosurgery with concurrent HER2-directed therapy is associated with improved objective response for breast cancer brain metastasis, in: Neuro Oncology, 2019, 21, 5, blz. 659-668. https://doi: 10.1093/neuonc/noz006Jonathan Wilkie, et al., Progression-Free Survival for Real-World Use of Palbociclib in Hormone Receptor-Positive Metastatic Breast Cancer, in: Clinical Breast Cancer, DOI: https://doi.org/10.1016/j.clbc.2019.06.010
J.M. Segan, et al., Irinotecan and Etoposide as Treatment for Refractory Metastatic Breast Cancer, in: The Oncologist, aug. 2019. http://theoncologist.alphamedpress.org/content/early/2019/08/05/theoncologist.2019-0516
En ook de congresorganisatoren doen ook hun duit in het zakje.
14-16 november 2019: De vijfde “International Consensus Conference for Advanced Breast Cancer” (ABC5) zal plaats hebben in Lissabon (Portugal). De vorige congressen (ABC1 in 2011, ABC2 in 2013, ABC3 in 2015, en ABC4 in 2017) hebben telkens geleid tot richtlijnen (de zogenaamde “Guidelines”) die na een consensus onder specialisten tot stand kwamen. Meer info: http://www.abc-lisbon.org/
De guidelines van ABC4, gehouden in 2017, zijn hier te vinden: F. Cardoso et al., 4th ESO-ESMO International Consensus Guidelines for Advanced Breast Cancer (ABC4), in: Annals of Oncology, 29, 8, blz. 1634-1657. (https://doi.org/10.1093/annonc/mdy192).
En we vermelden ook al:
13 oktober 2019: Metastatic Breast Cancer Day 21 november 2020: Infodag van “Borstkanker Vlaanderen vzw” over gemetastaseerde borstkanker. Info: www.borstkanker-vlaanderen.be
In de USA:
In Verenigde Staten van Amerika verwacht men dit jaar 268.000 vrouwelijke borstkankerpatiënten en 2670 mannelijke lotgenoten. Bron: CA: A Cancer Journal for Clinicians. https://doi.org/10.3322/caac.21551
In Verenigde Staten van Amerika verwacht men dit jaar 268.000 vrouwelijke borstkankerpatiënten en 2670 mannelijke lotgenoten. Bron: CA: A Cancer Journal for Clinicians. https://doi.org/10.3322/caac.21551
Persbericht van de Koning Boudewijnstichting (KBS) (20 augustus 2019)
Burgers spreken zich uit over het gebruik van DNA-gegevens
Genoomanalyse opent perspectieven voor de preventie, opsporing en behandeling van ziekten, maar hoe moeten we ermee omgaan? De Koning Boudewijnstichting liet burgers in heel Europa ondervragen, én organiseerde een diepgaand burgerforum om te weten te komen wat de burgers in België denken over het gebruik van genoominformatie.
Wat willen mensen weten over hun genoom, het geheel van erfelijk materiaal dat ze van hun biologische ouders meekregen? Met wie willen ze hun genoomgegevens delen? De Koning Boudewijnstichting, ORB International en Gallup International peilden via een uitgebreid onderzoek naar de visie van de Europese burgers over deze vragen. Ruim 30.000 EU-burgers werden bevraagd, onder wie 1.000 Belgen. Een meerderheid van de Europeanen (73%) en van de Belgen (68%) wil alles weten over zijn of haar genoom en wil die informatie ook delen met de familie (respectievelijk 76% en 69%) en met academische onderzoekers (58% beiden). Genoominformatie delen met de farmaceutische industrie ligt echter minder voor de hand (40% en 41%).
Daarnaast organiseerden Sciensano en de KBS – die veel ervaring heeft in burgerraadplegingen - in het najaar van 2018 een diepgaand en genuanceerd burgerforum over het gebruik van genoomgegevens: 32 mannen en vrouwen, een grote diversiteit aan leeftijden en achtergronden, namen eraan deel. Geen experts in genoomwetenschap, maar wel deskundig met betrekking tot hun eigen leven, ervaringen en opinies. De burgers overlegden gedurende 3 weekends met elkaar en met stakeholders, ervaringsdeskundigen en genoomexperts. Hun burgeradvies werd overhandigd aan de minister van Volksgezondheid als basis voor een veranderingsagenda. Het advies kan ook het werkveld aanzetten tot de nodige veranderingen in de praktijk, met het oog op een toekomst waarin genoomgeneeskunde breed wordt gedragen door de samenleving.
Een eindrapport biedt een overzicht van de bijdragen van burgers, experts en beslissers. Het omvat ook een synthese van de besluiten en van de belangrijkste aanbevelingen van het burgerforum. Een samenvatting van 4 blz. is eveneens beschikbaar als ZOOM-publicatie.
Het volledige rapport (68 blz.) kan u lezen op de site van KBS:
Burgers spreken zich uit over het gebruik van DNA-gegevens
Genoomanalyse opent perspectieven voor de preventie, opsporing en behandeling van ziekten, maar hoe moeten we ermee omgaan? De Koning Boudewijnstichting liet burgers in heel Europa ondervragen, én organiseerde een diepgaand burgerforum om te weten te komen wat de burgers in België denken over het gebruik van genoominformatie.
Wat willen mensen weten over hun genoom, het geheel van erfelijk materiaal dat ze van hun biologische ouders meekregen? Met wie willen ze hun genoomgegevens delen? De Koning Boudewijnstichting, ORB International en Gallup International peilden via een uitgebreid onderzoek naar de visie van de Europese burgers over deze vragen. Ruim 30.000 EU-burgers werden bevraagd, onder wie 1.000 Belgen. Een meerderheid van de Europeanen (73%) en van de Belgen (68%) wil alles weten over zijn of haar genoom en wil die informatie ook delen met de familie (respectievelijk 76% en 69%) en met academische onderzoekers (58% beiden). Genoominformatie delen met de farmaceutische industrie ligt echter minder voor de hand (40% en 41%).
Daarnaast organiseerden Sciensano en de KBS – die veel ervaring heeft in burgerraadplegingen - in het najaar van 2018 een diepgaand en genuanceerd burgerforum over het gebruik van genoomgegevens: 32 mannen en vrouwen, een grote diversiteit aan leeftijden en achtergronden, namen eraan deel. Geen experts in genoomwetenschap, maar wel deskundig met betrekking tot hun eigen leven, ervaringen en opinies. De burgers overlegden gedurende 3 weekends met elkaar en met stakeholders, ervaringsdeskundigen en genoomexperts. Hun burgeradvies werd overhandigd aan de minister van Volksgezondheid als basis voor een veranderingsagenda. Het advies kan ook het werkveld aanzetten tot de nodige veranderingen in de praktijk, met het oog op een toekomst waarin genoomgeneeskunde breed wordt gedragen door de samenleving.
Een eindrapport biedt een overzicht van de bijdragen van burgers, experts en beslissers. Het omvat ook een synthese van de besluiten en van de belangrijkste aanbevelingen van het burgerforum. Een samenvatting van 4 blz. is eveneens beschikbaar als ZOOM-publicatie.
Het volledige rapport (68 blz.) kan u lezen op de site van KBS:
Gelezen in De Tijd (22 augustus 2019)
Anesthesisten van het UZ Brussel starten een proefproject om met artificiële intelligentie te voorspellen wanneer de bloeddruk van een patiënt terugvalt. Zo kunnen ze tijdens operaties preventief ingrijpen.
Het UZ Brussel schakelt sinds kort artificieel intelligente software in om de bloeddruk van patiënten te monitoren. De computer analyseert verschillende medische indicatoren zoals de vochtstatus, de hartslag en de elasticiteit van de bloedvaten om te kunnen voorspellen of de bloeddruk van een patiënt zal kelderen. De technologie slaat vooraf alarm zodat anesthesisten kunnen anticiperen als het tijdens een operatie fout dreigt te lopen.
Het algoritme werd ontwikkeld door het Amerikaanse bedrijf Edwards Lifesciences dat een supercomputer liet zoeken naar verbanden in grote hoeveelheden data. Het computermodel dat daaruit voortkwam, kan tot een kwartier op voorhand voorspellen of een patiënt een bloeddrukval zal krijgen.
‘Dankzij de technologie hoeven we niet meer te reageren, maar kunnen we proactief ingrijpen’, zegt Domien Vanhonacker, anesthesist in het UZ Brussel. ‘De software geeft ons ook inzicht in wat aan de basis ligt van een mogelijke terugval van de bloeddruk. Zo weten we of we best extra vocht toedienen, of dat we beter medicatie geven om het hart harder te laten pompen of om de bloedvaten te vernauwen.’
Tot nu werd de technologie ingezet bij elf operaties en de eerste resultaten zijn veelbelovend. ‘We zien dat patiënten minder lang met een lage bloeddruk zitten tijdens een operatie’, zegt Vanhonacker. ‘Een stabiele bloeddruk is belangrijk. Onderzoek heeft aangetoond dat een bloeddrukval ook na de operatie nog complicaties kan veroorzaken en dat het minder onschuldig is dan het lijkt.’
Anesthesist blijft belangrijk
Het UZ Brussel is het eerste ziekenhuis in de Benelux dat de artificieel intelligente software inzet tijdens operaties en een van de eerste in Europa. Het proefproject moet uitwijzen of de technologie enkel bij ingrepen met een hoog risico van nut is, of dat ze op termijn standaard kan worden bij iedere operatie.
Omdat de technologie duur is, wordt ze voorlopig selectief ingezet bij patiënten met een hoog risico of tijdens langdurige ingrepen. Aan iedere operatie hangt een prijskaartje van 400 euro. Het UZ rekent dat bedrag niet door aan de patiënt, maar betaalt het uit eigen zak. De hoop is dat het op termijn goedkoper wordt wanneer meer ziekenhuizen er gebruik van maken.
Vanhonacker vermoedt dat computerintelligentie de komende jaren een steeds grotere rol gaat spelen in de medische wereld. De interesse neemt toe voor computersystemen die medische parameters monitoren en automatisch de nodige medicatie toedienen.
Toch ziet Vanhonacker nog een belangrijke taak weggelegd voor de mens als supervisor. ‘Met de juiste data is de computer beter in het stellen van een diagnose of het interpreteren van een combinatie van indicatoren, maar artificiële intelligentie heeft ook haar beperkingen’, zegt de anesthesist. ‘Als er onverwachts iets mis gaat tijdens een operatie, kan de mens onmiddellijk ingrijpen. Als er bijvoorbeeld een bloeding plaatsvindt, kan de anesthesist dat onmiddellijk zien. Voor de computer duurt het dan een tijd voor die bloeding detecteerbaar wordt in afwijkende medische parameters.’
Kostprijs: 400 €, betaald door het UZ Brussel.
Anesthesisten van het UZ Brussel starten een proefproject om met artificiële intelligentie te voorspellen wanneer de bloeddruk van een patiënt terugvalt. Zo kunnen ze tijdens operaties preventief ingrijpen.
Het UZ Brussel schakelt sinds kort artificieel intelligente software in om de bloeddruk van patiënten te monitoren. De computer analyseert verschillende medische indicatoren zoals de vochtstatus, de hartslag en de elasticiteit van de bloedvaten om te kunnen voorspellen of de bloeddruk van een patiënt zal kelderen. De technologie slaat vooraf alarm zodat anesthesisten kunnen anticiperen als het tijdens een operatie fout dreigt te lopen.
Het algoritme werd ontwikkeld door het Amerikaanse bedrijf Edwards Lifesciences dat een supercomputer liet zoeken naar verbanden in grote hoeveelheden data. Het computermodel dat daaruit voortkwam, kan tot een kwartier op voorhand voorspellen of een patiënt een bloeddrukval zal krijgen.
‘Dankzij de technologie hoeven we niet meer te reageren, maar kunnen we proactief ingrijpen’, zegt Domien Vanhonacker, anesthesist in het UZ Brussel. ‘De software geeft ons ook inzicht in wat aan de basis ligt van een mogelijke terugval van de bloeddruk. Zo weten we of we best extra vocht toedienen, of dat we beter medicatie geven om het hart harder te laten pompen of om de bloedvaten te vernauwen.’
Tot nu werd de technologie ingezet bij elf operaties en de eerste resultaten zijn veelbelovend. ‘We zien dat patiënten minder lang met een lage bloeddruk zitten tijdens een operatie’, zegt Vanhonacker. ‘Een stabiele bloeddruk is belangrijk. Onderzoek heeft aangetoond dat een bloeddrukval ook na de operatie nog complicaties kan veroorzaken en dat het minder onschuldig is dan het lijkt.’
Anesthesist blijft belangrijk
Het UZ Brussel is het eerste ziekenhuis in de Benelux dat de artificieel intelligente software inzet tijdens operaties en een van de eerste in Europa. Het proefproject moet uitwijzen of de technologie enkel bij ingrepen met een hoog risico van nut is, of dat ze op termijn standaard kan worden bij iedere operatie.
Omdat de technologie duur is, wordt ze voorlopig selectief ingezet bij patiënten met een hoog risico of tijdens langdurige ingrepen. Aan iedere operatie hangt een prijskaartje van 400 euro. Het UZ rekent dat bedrag niet door aan de patiënt, maar betaalt het uit eigen zak. De hoop is dat het op termijn goedkoper wordt wanneer meer ziekenhuizen er gebruik van maken.
Vanhonacker vermoedt dat computerintelligentie de komende jaren een steeds grotere rol gaat spelen in de medische wereld. De interesse neemt toe voor computersystemen die medische parameters monitoren en automatisch de nodige medicatie toedienen.
Toch ziet Vanhonacker nog een belangrijke taak weggelegd voor de mens als supervisor. ‘Met de juiste data is de computer beter in het stellen van een diagnose of het interpreteren van een combinatie van indicatoren, maar artificiële intelligentie heeft ook haar beperkingen’, zegt de anesthesist. ‘Als er onverwachts iets mis gaat tijdens een operatie, kan de mens onmiddellijk ingrijpen. Als er bijvoorbeeld een bloeding plaatsvindt, kan de anesthesist dat onmiddellijk zien. Voor de computer duurt het dan een tijd voor die bloeding detecteerbaar wordt in afwijkende medische parameters.’
Kostprijs: 400 €, betaald door het UZ Brussel.