Nieuwsbrief November 2020
Oktober is borstkankermaand
Voortaan is oktober elk jaar de borstkankermaand. Zo besliste de “American Cancer Society” (ACS) in 1985. Het initiatief werd in de Westerse wereld al vlug overgenomen en jaarlijks georganiseerd. Maar door het coronavirus werden allerlei activiteiten dit jaar gewoon verhinderd. Spijtig…
Voortaan is oktober elk jaar de borstkankermaand. Zo besliste de “American Cancer Society” (ACS) in 1985. Het initiatief werd in de Westerse wereld al vlug overgenomen en jaarlijks georganiseerd. Maar door het coronavirus werden allerlei activiteiten dit jaar gewoon verhinderd. Spijtig…
De Borstkankervereniging Nederland (BVN) bestaat dit jaar 40 jaar!
Door de coronaproblematiek kan dit niet gevierd worden zoals gepland, namelijk met een congres.
In de plaats komt een online kennisfestival, dus met een hele reeks voordrachten, infosessies, enz., die je via je PC kunt volgen. Hier kan je het volledige programma zien: https://borstkanker.nl/jubileumcongres?utm_campaign=82a4bdcef6-EMAIL_CAMPAIGN_2018_09_27_07_31_COPY_01&utm
Door de coronaproblematiek kan dit niet gevierd worden zoals gepland, namelijk met een congres.
In de plaats komt een online kennisfestival, dus met een hele reeks voordrachten, infosessies, enz., die je via je PC kunt volgen. Hier kan je het volledige programma zien: https://borstkanker.nl/jubileumcongres?utm_campaign=82a4bdcef6-EMAIL_CAMPAIGN_2018_09_27_07_31_COPY_01&utm
2e Internationale Dag van de borstkankerMAN
7 Oktober is de Dag van de BorstkankerMAN. Aldus besliste het bestuur van de vzw BorstkankerMAN begin 2019. Nauwe contacten met de Borstkankervereniging Nederland (BVN) leidde er toe dat we het al vlug een Internationale Dag van de BorstkankerMAN moesten noemen. Covid-19 heeft de vzw BorstkankerMAN niet verhinderd ruim aanwezig te zijn in de media. Een overzicht van wat werd bereikt kan men vinden op de website van BorstkankerMAN https://www.borstkankerman.be/nieuws.html of op facebookpagina: https://www.facebook.com/BorstkankerMAN
Ook in Nederland ging op 7 oktober aandacht naar de mannendag. Het kan hier worden gelezen: https://www.facebook.com/borstkanker/videos/648528449390909 en ook op
https://www.meerovermedisch.nl/article/ineens-had-peter-boermans-borstkanker-ik-zal-niet-snel-met-ontbloot-bovenlijf-lopen/?fbclid=IwAR0IX6ZGPoww2WJwFee5duI0GcinVehRTVKgpPRJ_EgC0mo0yoFFH9yvw3w
7 Oktober is de Dag van de BorstkankerMAN. Aldus besliste het bestuur van de vzw BorstkankerMAN begin 2019. Nauwe contacten met de Borstkankervereniging Nederland (BVN) leidde er toe dat we het al vlug een Internationale Dag van de BorstkankerMAN moesten noemen. Covid-19 heeft de vzw BorstkankerMAN niet verhinderd ruim aanwezig te zijn in de media. Een overzicht van wat werd bereikt kan men vinden op de website van BorstkankerMAN https://www.borstkankerman.be/nieuws.html of op facebookpagina: https://www.facebook.com/BorstkankerMAN
Ook in Nederland ging op 7 oktober aandacht naar de mannendag. Het kan hier worden gelezen: https://www.facebook.com/borstkanker/videos/648528449390909 en ook op
https://www.meerovermedisch.nl/article/ineens-had-peter-boermans-borstkanker-ik-zal-niet-snel-met-ontbloot-bovenlijf-lopen/?fbclid=IwAR0IX6ZGPoww2WJwFee5duI0GcinVehRTVKgpPRJ_EgC0mo0yoFFH9yvw3w
Dag tegen Kanker
Donderdag 15 oktober 2020 was het de Dag tegen Kanker, georganiseerd door Kom op tegen Kanker. De strijd tegen kanker was aanwezig op radio en TV, en het mooie gele lintje was alomtegenwoordig, tot in het Vlaams parlement. https://www.komoptegenkanker.be/dag-tegen-kanker
Donderdag 15 oktober 2020 was het de Dag tegen Kanker, georganiseerd door Kom op tegen Kanker. De strijd tegen kanker was aanwezig op radio en TV, en het mooie gele lintje was alomtegenwoordig, tot in het Vlaams parlement. https://www.komoptegenkanker.be/dag-tegen-kanker
De Borstkankervereniging Nederland (BVN) bestaat dit jaar 40 jaar!
En ondanks het coronavirus werd die 40 jaar strijd gevierd in aanwezigheid van Koningin Maxima.
Ter gelegenheid van deze heuglijke verjaardag werd ook een vernieuwde website gelanceerd:
https://borstkanker.nl/nieuws/onze-nieuwe-website-live.
Hartelijke felicitaties aan onze Nederlandse collega’s.
En ondanks het coronavirus werd die 40 jaar strijd gevierd in aanwezigheid van Koningin Maxima.
Ter gelegenheid van deze heuglijke verjaardag werd ook een vernieuwde website gelanceerd:
https://borstkanker.nl/nieuws/onze-nieuwe-website-live.
Hartelijke felicitaties aan onze Nederlandse collega’s.
Op 23 september 2020 heeft de European Cancer Organisation (ECCO) (https://www.europeancancer.org) de “Europese code for cancer practice” gelanceerd voor in (virtuele) aanwezigheid van mevrouw Stella Kyriakides, EU-commissaris voor Gezondheid en Voedselveiligheid. (https://www.europeancancer.org/2-standard/66-european-code-of-cancer-practice).
U HEEFT ER RECHT OP: Europese Code voor Kankerbestrijding
1. GELIJKE TOEGANG Gelijke toegang tot betaalbare en optimale kankerzorg inclusief een tweede mening.
2. INFORMATIE Informatie over uw ziekte en behandeling van het medisch team en andere betrouwbare instanties, waaronder patiënten- en beroepsorganisaties.
3. KWALITEIT, EXPERTISE & RESULTATEN Informatie over de kwaliteit en veiligheid van de zorg, het expertiseniveau en de behaalde resultaten voor uw type kanker in het centrum waar u wordt behandeld.
4. GESPECIALISEERDE MULTIDISCIPLINAIRE ZORG Zorg te ontvangen van een gespecialiseerd multidisciplinair team dat idealiter behoort tot een netwerk voor kankerzorg.
5. GEZAMENLIJKE BESLUITVORMING Deel te nemen aan de gezamenlijke besluitvorming met het medisch team wat betreft alle aspecten van uw bandelling en zorg.
6. ONDERZOEK & INNOVATIE Op de hoogte gebracht te worden van lopend onderzoek dat relevant is voor u, evenals de mogelijkheid en geschiktheid voor u om deel te nemen aan onderzoek.
7. LEVENSKWALITEIT Met het zorgteam uw prioriteiten en voorkeuren te bespreken om de beste levenskwaliteit te bereiken.
8. GEÏNTEGREERDE ONDERSTEUNENDE & PALLIATIEVE ZORGEN Optimale ondersteunende en palliatieve zorgen te ontvangen op elk aangewezen moment tijdens uw strijd tegen kanker.
9. OVERLEVING & REVALIDATIE Een duidelijk, beheerst en haalbaar plan voor uw overleving en revalidatie te ontvangen en bespreken met het zorgteam.
10. RE-INTEGRATIE Volwaardig in de samenleving geïntegreerd te worden en beschermd te worden tegen stigmatisering en discriminatie in verband met kanker, zodat u, voor zover mogelijk, kunt terugkeren naar een normaal leven.
NOTA: Heb je ook opgemerkt dat in art. 2 de patiëntenorganisaties een actieve rol worden toebedeeld?
U HEEFT ER RECHT OP: Europese Code voor Kankerbestrijding
1. GELIJKE TOEGANG Gelijke toegang tot betaalbare en optimale kankerzorg inclusief een tweede mening.
2. INFORMATIE Informatie over uw ziekte en behandeling van het medisch team en andere betrouwbare instanties, waaronder patiënten- en beroepsorganisaties.
3. KWALITEIT, EXPERTISE & RESULTATEN Informatie over de kwaliteit en veiligheid van de zorg, het expertiseniveau en de behaalde resultaten voor uw type kanker in het centrum waar u wordt behandeld.
4. GESPECIALISEERDE MULTIDISCIPLINAIRE ZORG Zorg te ontvangen van een gespecialiseerd multidisciplinair team dat idealiter behoort tot een netwerk voor kankerzorg.
5. GEZAMENLIJKE BESLUITVORMING Deel te nemen aan de gezamenlijke besluitvorming met het medisch team wat betreft alle aspecten van uw bandelling en zorg.
6. ONDERZOEK & INNOVATIE Op de hoogte gebracht te worden van lopend onderzoek dat relevant is voor u, evenals de mogelijkheid en geschiktheid voor u om deel te nemen aan onderzoek.
7. LEVENSKWALITEIT Met het zorgteam uw prioriteiten en voorkeuren te bespreken om de beste levenskwaliteit te bereiken.
8. GEÏNTEGREERDE ONDERSTEUNENDE & PALLIATIEVE ZORGEN Optimale ondersteunende en palliatieve zorgen te ontvangen op elk aangewezen moment tijdens uw strijd tegen kanker.
9. OVERLEVING & REVALIDATIE Een duidelijk, beheerst en haalbaar plan voor uw overleving en revalidatie te ontvangen en bespreken met het zorgteam.
10. RE-INTEGRATIE Volwaardig in de samenleving geïntegreerd te worden en beschermd te worden tegen stigmatisering en discriminatie in verband met kanker, zodat u, voor zover mogelijk, kunt terugkeren naar een normaal leven.
NOTA: Heb je ook opgemerkt dat in art. 2 de patiëntenorganisaties een actieve rol worden toebedeeld?
Gelezen in de Newsletter van Pharma.be
Klinische studies zijn zeer belangrijk om de werkzaamheid en veiligheid van potentiële innovatieve geneesmiddelen te testen. Op die manier kan onderzoek worden gedaan naar de mogelijke interacties met andere geneesmiddelen, mogelijke bijwerkingen, de meest effectieve toediening en de optimale dosis. Belangrijker nog is dat klinische studies kunnen aantonen voor welk type patiënten het therapeutische voordeel het grootst zal zijn.
Van de preklinische fase tot fase 4
Concreet kan een volledig klinisch onderzoek worden onderverdeeld in de volgende fasen:
De preklinische fase: tijdens deze fase wordt het geneesmiddel getest op proefdieren om de veilige dosis voor een eerste studie bij de mens te bepalen en een veiligheidsprofiel van het geneesmiddel te evalueren.
Fase 0: er wordt nog geen therapeutische of diagnostische intentie bepaald. Deze fase richt zich op het verkennend onderzoek om een biologisch mechanisme in de mens te bevestigen, om biomarkers van menselijke ziekten te karakteriseren en om klinische modellen bij gezonde vrijwilligers te valideren. Ook de microdosering bij mensen wordt onderzocht om te bepalen of het nieuwe geneesmiddel een aanvaardbaar absorptieprofiel heeft in het menselijke lichaam.
Fase 1: een tiental gezonde vrijwilligers neemt deel aan deze fase waarin de absorptie en de weg van het nieuwe geneesmiddel door het lichaam geleidelijk worden geanalyseerd en mogelijke bijwerkingen worden geïdentificeerd.
Fase 2: hierbij wordt een honderdtal patiënten betrokken; de fase heeft tot doel om de optimale dosis van het
geneesmiddel te bepalen.
Fase 3: dankzij enkele duizenden patiënten kan er op grote schaal worden onderzocht of de resultaten van vorige testen worden bevestigd, en wordt het nieuwe geneesmiddel getoetst aan bestaande behandelingen en/of vergeleken met een placebo in een gerandomiseerde dubbelblind studie.
Na een succesvolle fase 3 worden de resultaten geëvalueerd door het EMA (European Medicines Agency), dat beslist over een vergunning voor het in de handel brengen van het nieuwe geneesmiddel.
Fase 4: deze laatste fase richt zich op het gebruik van het geneesmiddel nadat het op de markt is gebracht. Er wordt opnieuw een testbehandeling uitgevoerd bij een zeer groot aantal patiënten om het gebruik ervan in reële omstandigheden en de doeltreffendheid ervan op lange termijn beter te begrijpen.
Klinische studies in een vroeg stadium omvatten studies waarbij het nieuwe geteste geneesmiddel voor het eerst bij de mens wordt toegediend en studies waarbij het effect na inname van de geteste geneesmiddelen op het menselijke lichaam wordt geobserveerd bij een klein aantal vrijwilligers. Mogelijke bijwerkingen worden ook geanalyseerd.
Klinische studies zijn zeer belangrijk om de werkzaamheid en veiligheid van potentiële innovatieve geneesmiddelen te testen. Op die manier kan onderzoek worden gedaan naar de mogelijke interacties met andere geneesmiddelen, mogelijke bijwerkingen, de meest effectieve toediening en de optimale dosis. Belangrijker nog is dat klinische studies kunnen aantonen voor welk type patiënten het therapeutische voordeel het grootst zal zijn.
Van de preklinische fase tot fase 4
Concreet kan een volledig klinisch onderzoek worden onderverdeeld in de volgende fasen:
De preklinische fase: tijdens deze fase wordt het geneesmiddel getest op proefdieren om de veilige dosis voor een eerste studie bij de mens te bepalen en een veiligheidsprofiel van het geneesmiddel te evalueren.
Fase 0: er wordt nog geen therapeutische of diagnostische intentie bepaald. Deze fase richt zich op het verkennend onderzoek om een biologisch mechanisme in de mens te bevestigen, om biomarkers van menselijke ziekten te karakteriseren en om klinische modellen bij gezonde vrijwilligers te valideren. Ook de microdosering bij mensen wordt onderzocht om te bepalen of het nieuwe geneesmiddel een aanvaardbaar absorptieprofiel heeft in het menselijke lichaam.
Fase 1: een tiental gezonde vrijwilligers neemt deel aan deze fase waarin de absorptie en de weg van het nieuwe geneesmiddel door het lichaam geleidelijk worden geanalyseerd en mogelijke bijwerkingen worden geïdentificeerd.
Fase 2: hierbij wordt een honderdtal patiënten betrokken; de fase heeft tot doel om de optimale dosis van het
geneesmiddel te bepalen.
Fase 3: dankzij enkele duizenden patiënten kan er op grote schaal worden onderzocht of de resultaten van vorige testen worden bevestigd, en wordt het nieuwe geneesmiddel getoetst aan bestaande behandelingen en/of vergeleken met een placebo in een gerandomiseerde dubbelblind studie.
Na een succesvolle fase 3 worden de resultaten geëvalueerd door het EMA (European Medicines Agency), dat beslist over een vergunning voor het in de handel brengen van het nieuwe geneesmiddel.
Fase 4: deze laatste fase richt zich op het gebruik van het geneesmiddel nadat het op de markt is gebracht. Er wordt opnieuw een testbehandeling uitgevoerd bij een zeer groot aantal patiënten om het gebruik ervan in reële omstandigheden en de doeltreffendheid ervan op lange termijn beter te begrijpen.
Klinische studies in een vroeg stadium omvatten studies waarbij het nieuwe geteste geneesmiddel voor het eerst bij de mens wordt toegediend en studies waarbij het effect na inname van de geteste geneesmiddelen op het menselijke lichaam wordt geobserveerd bij een klein aantal vrijwilligers. Mogelijke bijwerkingen worden ook geanalyseerd.
Gelezen in een bericht van het Nederlands Kanker Instituut (NKI)
Polygenetische risicoscore voorspelt kans op contralaterale borstkanker 26 oktober 2020
De polygenetische risicoscore op basis van 313 veelvoorkomende genetische varianten (PRS313-score) is een onafhankelijke factor samenhangend met het risico op het ontwikkelen van contralaterale borstkanker. Dat concluderen onderzoekers van het Nederlands Kanker Instituut in een uitgebreide studie. De PRS313-score kan ingebouwd worden in bestaande predictiemodellen en op die manier bijdragen aan het identificeren van vrouwen met een laag of hoog risico op contralaterale borstkanker.
Eerder onderzoek heeft aangetoond dat polygenetische risicoscores gebruikt kunnen worden om patiënten in te delen op basis van hun risico op het ontwikkelen van primaire, invasieve borstkanker. In deze studie is de samenhang geëvalueerd tussen een recent gevalideerde polygenetische risicoscore van 313 veelvoorkomende genetische varianten (PRS313-score) en het risico op het ontwikkelen van contralaterale borstkanker.
Studieopzet
In totaal werden gegevens van 56.068 vrouwen van Europese afkomst geïncludeerd met 1.027 contralaterale (metachrone) borstkankers, die eerder waren gediagnosticeerd met invasieve borstkanker. De follow-up was gemiddeld 8 jaar na eerste diagnose. De data werden verkregen uit het Breast Cancer Association Consortium. Met Cox-regressieanalyses werd de kans op metachrone, contralaterale borstkanker gekwantificeerd volgens de verdeling van de PRS313-score.
Ook evalueerden de onderzoekers de interactie van de PRS313-score met leeftijd bij eerste diagnose, familiegeschiedenis, morfologie, ER-status, PR-status, HER2-status en behandeling met (neo)adjuvante therapie. In studies met Aziatische vrouwen met een beperkte follow-up, werd het risico op contralaterale borstkanker samenhangend met de PRS313-score geëvalueerd met logistische regressieanalyses van 340 vrouwen met contralaterale borstkanker vergeleken met 12.133 vrouwen met unilaterale borstkanker.
Resultaten
Een hogere PRS313-score hing samen met een verhoogd risico op het ontwikkelen van contralaterale borstkanker. Bij Europese vrouwen was de hazard ratio per standaarddeviatie 1,25 (95% betrouwbaarheidsinterval 1,18 – 1,33) en bij Aziatische vrouwen was de odds ratio per standaarddeviatie 1,15 (95% betrouwbaarheidsinterval 1,02 – 1,29). Het absolute, levenslange risico voor contralaterale borstkanker, gecorrigeerd voor overlijden als concurrerend risico, was 12,4% bij Europese vrouwen op het 10e percentiel en 20,5% op het 90e percentiel van de PRS313-score. De onderzoekers vonden geen bewijs voor mogelijk verstorende factoren of interactie met individuele patiëntkenmerken, noch met kenmerken van de primaire tumor of behandeling. De C-index van uitsluitend de PRS313-score was 0,563 (95% betrouwbaarheidsinterval 0,547 – 0,586).
Conclusie en aanbevelingen
Iris Kramer (NKI-AVL) et al. concluderen in de American Journal of Human Genetics dat de PRS313-score een onafhankelijke factor is die samenhangt met het risico op het ontwikkelen van contralaterale borstkanker. Aangezien de voorspellende waarde van de PRS313-score op zichzelf bescheiden is, dient de PRS313-score gecombineerd te worden met andere risicofactoren voor contralaterale borstkanker om een bruikbaar predictiemodel te realiseren. Een nauwkeuriger predictiemodel kan bijdragen aan het identificeren van vrouwen met een laag risico op contralaterale borstkanker die gerustgesteld kunnen worden of met een hoog risico die baat kunnen hebben bij intensievere surveillance- en behandelstrategieën.
Polygenetische risicoscore voorspelt kans op contralaterale borstkanker 26 oktober 2020
De polygenetische risicoscore op basis van 313 veelvoorkomende genetische varianten (PRS313-score) is een onafhankelijke factor samenhangend met het risico op het ontwikkelen van contralaterale borstkanker. Dat concluderen onderzoekers van het Nederlands Kanker Instituut in een uitgebreide studie. De PRS313-score kan ingebouwd worden in bestaande predictiemodellen en op die manier bijdragen aan het identificeren van vrouwen met een laag of hoog risico op contralaterale borstkanker.
Eerder onderzoek heeft aangetoond dat polygenetische risicoscores gebruikt kunnen worden om patiënten in te delen op basis van hun risico op het ontwikkelen van primaire, invasieve borstkanker. In deze studie is de samenhang geëvalueerd tussen een recent gevalideerde polygenetische risicoscore van 313 veelvoorkomende genetische varianten (PRS313-score) en het risico op het ontwikkelen van contralaterale borstkanker.
Studieopzet
In totaal werden gegevens van 56.068 vrouwen van Europese afkomst geïncludeerd met 1.027 contralaterale (metachrone) borstkankers, die eerder waren gediagnosticeerd met invasieve borstkanker. De follow-up was gemiddeld 8 jaar na eerste diagnose. De data werden verkregen uit het Breast Cancer Association Consortium. Met Cox-regressieanalyses werd de kans op metachrone, contralaterale borstkanker gekwantificeerd volgens de verdeling van de PRS313-score.
Ook evalueerden de onderzoekers de interactie van de PRS313-score met leeftijd bij eerste diagnose, familiegeschiedenis, morfologie, ER-status, PR-status, HER2-status en behandeling met (neo)adjuvante therapie. In studies met Aziatische vrouwen met een beperkte follow-up, werd het risico op contralaterale borstkanker samenhangend met de PRS313-score geëvalueerd met logistische regressieanalyses van 340 vrouwen met contralaterale borstkanker vergeleken met 12.133 vrouwen met unilaterale borstkanker.
Resultaten
Een hogere PRS313-score hing samen met een verhoogd risico op het ontwikkelen van contralaterale borstkanker. Bij Europese vrouwen was de hazard ratio per standaarddeviatie 1,25 (95% betrouwbaarheidsinterval 1,18 – 1,33) en bij Aziatische vrouwen was de odds ratio per standaarddeviatie 1,15 (95% betrouwbaarheidsinterval 1,02 – 1,29). Het absolute, levenslange risico voor contralaterale borstkanker, gecorrigeerd voor overlijden als concurrerend risico, was 12,4% bij Europese vrouwen op het 10e percentiel en 20,5% op het 90e percentiel van de PRS313-score. De onderzoekers vonden geen bewijs voor mogelijk verstorende factoren of interactie met individuele patiëntkenmerken, noch met kenmerken van de primaire tumor of behandeling. De C-index van uitsluitend de PRS313-score was 0,563 (95% betrouwbaarheidsinterval 0,547 – 0,586).
Conclusie en aanbevelingen
Iris Kramer (NKI-AVL) et al. concluderen in de American Journal of Human Genetics dat de PRS313-score een onafhankelijke factor is die samenhangt met het risico op het ontwikkelen van contralaterale borstkanker. Aangezien de voorspellende waarde van de PRS313-score op zichzelf bescheiden is, dient de PRS313-score gecombineerd te worden met andere risicofactoren voor contralaterale borstkanker om een bruikbaar predictiemodel te realiseren. Een nauwkeuriger predictiemodel kan bijdragen aan het identificeren van vrouwen met een laag risico op contralaterale borstkanker die gerustgesteld kunnen worden of met een hoog risico die baat kunnen hebben bij intensievere surveillance- en behandelstrategieën.
Gelezen in een nieuwsbrief van ZonMw
(ZonMw is de Nederlandse organisatie voor gezondheidsonderzoek en zorginnovatie).
Projectomschrijving
Registratie gezondheidsproblemen na de (medicamenteuze) behandeling van kanker (PSCCR)
Samenvatting na afronding
Het aantal nieuwe gevallen en aantal patiënten met borstkanker stijgt door de vergrijzing van de bevolking en de verbetering van behandelingen. Deze behandelingen kunnen leiden tot (late) gezondheidsproblemen met als mogelijk gevolg een toename van de zorgvraag bij de huisarts.
Het doel van het Primary-Secondary Care Cancer Register (PSCCR) is een zo compleet mogelijke registratie te hebben van de behandeling en de gezondheidsproblemen als gevolg van deze behandeling zoals bij de huisarts gepresenteerd.
Resultaat
Door de koppeling van twee langlopende registers; de Nederlandse Kanker Registratie (data over tumor en primaire behandeling) en NIVEL Zorgregistraties Eerste Lijn (data over de zorgvraag bij de huisarts) is een uniek nieuw register voor borstkankerpatiënten ontstaan. Het PSCCR heeft een beter en completer inzicht opgeleverd van de vele late-effecten die vrouwen tot 15 jaar na borstkanker ervaren. Op basis van de resultaten is een online awareness tool ontwikkeld. Deze kan artsen en patiënten helpen om gezondheidsproblemen bij huidige patiënten sneller te onderkennen en behandelen. Het PSCCR is in de toekomst eenvoudig uit te breiden naar andere tumorsoorten.
Samenvatting bij start
NIVEL en IKNL creëren een infrastructuur om de gezondheidsproblemen die ontstaan na de behandeling van kanker in beeld te brengen. Borstkanker is hierbij de casus. De infrastructuur kan eenvoudig uitgebreid worden naar andere typen kanker.
Waarom?
De behandeling van kanker is in eerste instantie gericht op het verlagen van de kans op sterfte en de kans op terugkeer van de kanker. De behandeling zelf kan echter leiden tot gezondheidsproblemen. Hoe beter deze problemen bekend zijn, hoe beter hierop ingespeeld kan worden.
Hoe?
Gegevens van patiënten met borstkanker zoals die bekend zijn in de eerste en tweede lijn uit twee langlopende bestaande registratie databases, worden op individueel niveau aan elkaar gekoppeld.
Wat levert het op?
PSCCR geeft een volledig overzicht van alle mogelijke gezondheidsproblemen die kunnen ontstaan, op korte en lange termijn, als gevolg van de behandeling voor borstkanker.
(ZonMw is de Nederlandse organisatie voor gezondheidsonderzoek en zorginnovatie).
Projectomschrijving
Registratie gezondheidsproblemen na de (medicamenteuze) behandeling van kanker (PSCCR)
Samenvatting na afronding
Het aantal nieuwe gevallen en aantal patiënten met borstkanker stijgt door de vergrijzing van de bevolking en de verbetering van behandelingen. Deze behandelingen kunnen leiden tot (late) gezondheidsproblemen met als mogelijk gevolg een toename van de zorgvraag bij de huisarts.
Het doel van het Primary-Secondary Care Cancer Register (PSCCR) is een zo compleet mogelijke registratie te hebben van de behandeling en de gezondheidsproblemen als gevolg van deze behandeling zoals bij de huisarts gepresenteerd.
Resultaat
Door de koppeling van twee langlopende registers; de Nederlandse Kanker Registratie (data over tumor en primaire behandeling) en NIVEL Zorgregistraties Eerste Lijn (data over de zorgvraag bij de huisarts) is een uniek nieuw register voor borstkankerpatiënten ontstaan. Het PSCCR heeft een beter en completer inzicht opgeleverd van de vele late-effecten die vrouwen tot 15 jaar na borstkanker ervaren. Op basis van de resultaten is een online awareness tool ontwikkeld. Deze kan artsen en patiënten helpen om gezondheidsproblemen bij huidige patiënten sneller te onderkennen en behandelen. Het PSCCR is in de toekomst eenvoudig uit te breiden naar andere tumorsoorten.
Samenvatting bij start
NIVEL en IKNL creëren een infrastructuur om de gezondheidsproblemen die ontstaan na de behandeling van kanker in beeld te brengen. Borstkanker is hierbij de casus. De infrastructuur kan eenvoudig uitgebreid worden naar andere typen kanker.
Waarom?
De behandeling van kanker is in eerste instantie gericht op het verlagen van de kans op sterfte en de kans op terugkeer van de kanker. De behandeling zelf kan echter leiden tot gezondheidsproblemen. Hoe beter deze problemen bekend zijn, hoe beter hierop ingespeeld kan worden.
Hoe?
Gegevens van patiënten met borstkanker zoals die bekend zijn in de eerste en tweede lijn uit twee langlopende bestaande registratie databases, worden op individueel niveau aan elkaar gekoppeld.
Wat levert het op?
PSCCR geeft een volledig overzicht van alle mogelijke gezondheidsproblemen die kunnen ontstaan, op korte en lange termijn, als gevolg van de behandeling voor borstkanker.
Aantal borstkankerpatiënten in België in 2018
Het Kankerregister (www.kankerregister.be) heeft de aantallen kankerdiagnoses voor 2018 bekend gemaakt.
In 2018 werden in ons land borstkankers vastgesteld bij 10.905 vrouwelijke en 104 mannelijke patiënten. De verhouding vrouw/man blijft dus ongeveer 100/1.
De jongste vrouwen met borstkanker waren in 2018 tussen de 20 en de 25 jaar : 5 nieuwe jonge lotgenoten. Maar de meeste nieuwe vrouwelijke patiënten waren tussen de 50 en de 70 jaar.
De jongste nieuwe mannelijke lotgenoten waren tussen de 35 en de 40 jaar : 2 nieuwe jonge lotgenoten. De grootste groep mannelijke patiënten waren in 2018 zoals meestal boven de 60 jaar.
Het Kankerregister (www.kankerregister.be) heeft de aantallen kankerdiagnoses voor 2018 bekend gemaakt.
In 2018 werden in ons land borstkankers vastgesteld bij 10.905 vrouwelijke en 104 mannelijke patiënten. De verhouding vrouw/man blijft dus ongeveer 100/1.
De jongste vrouwen met borstkanker waren in 2018 tussen de 20 en de 25 jaar : 5 nieuwe jonge lotgenoten. Maar de meeste nieuwe vrouwelijke patiënten waren tussen de 50 en de 70 jaar.
De jongste nieuwe mannelijke lotgenoten waren tussen de 35 en de 40 jaar : 2 nieuwe jonge lotgenoten. De grootste groep mannelijke patiënten waren in 2018 zoals meestal boven de 60 jaar.
Recente artikels over gemetastaseerde en geavanceerde borstkankers
L. A. Emens, F. J. Esteva, et al., Trastuzumab Emtansine Plus Atezolizumab Versus Trastuzumab Emtansine Plus Placebo in Previously Treated, HER2-Positive Advanced Breast Cancer (KATE2): A Phase 2, Multicentre, Randomised, Double-Blind Trial, in: The Lancet Oncology, 2020, 21, n. 10, blz. 1283-1295.
E. Hamilton, J. Cortes, O. Ozyilkan, et al., nextMONARCH: Abemaciclib Monotherapy or in Combination With Tamoxifen for the Treatment of Metastatic Breast Cancer, in: Clinical Breast Cancer, DOI: https://doi.org/10.1016/j.clbc.2020.09.011
S. Bayraktar, S. Batoo, et al., Future perspectives and challenges with CDK4/6 inhibitors in hormone receptor–positive metastatic breast cancer, in: Future Oncology, aug. 2020. https://doi.org/10.2217/fon-2020-0234
A. Prat, Y. H Tsai, T. Pascual et al., A Prognostic Model Based on PAM50 and Clinical Variables (PAM50MET) for Metastatic Hormone-Receptor-Positive HER2-Negative Breast Cancer, in: Clinical Cancer Research, 2020. DOI: 10.1158/1078-0432.CCR-20-2793
L. Cabel, D. Rosenblum, F. Lerebours et al., Plasma Thymidine Kinase 1 Activity and Outcome of ER+ HER2- Metastatic Breast Cancer Patients Treated With Palbociclib and Endocrine Therapy, in: Breast Cancer Research, 2020. https://doi.org/10.1186/s13058-020-01334-2
P.A. Fasching, J.T. Beck, A. Chan, et al., Ribociclib Plus Fulvestrant for Advanced Breast Cancer: Health-Related Quality of Life Analyses From the MONALEESA-3 Study, in: The Breast, okt. 2020. https://www.thebreastonline.com/article/S0960-9776(20)30186-7/fulltext
F. Marazzi, A. Orlandi, S. Manfrida, et al., Diagnosis and Treatment of Bone Metastases in Breast Cancer: Radiotherapy, Local Approach and Systemic Therapy in a Guide for Clinicians, in: Cancers, 2020. https://www.mdpi.com/2072-6694/12/9/2390
L. A. Emens, F. J. Esteva, et al., Trastuzumab Emtansine Plus Atezolizumab Versus Trastuzumab Emtansine Plus Placebo in Previously Treated, HER2-Positive Advanced Breast Cancer (KATE2): A Phase 2, Multicentre, Randomised, Double-Blind Trial, in: The Lancet Oncology, 2020, 21, n. 10, blz. 1283-1295.
E. Hamilton, J. Cortes, O. Ozyilkan, et al., nextMONARCH: Abemaciclib Monotherapy or in Combination With Tamoxifen for the Treatment of Metastatic Breast Cancer, in: Clinical Breast Cancer, DOI: https://doi.org/10.1016/j.clbc.2020.09.011
S. Bayraktar, S. Batoo, et al., Future perspectives and challenges with CDK4/6 inhibitors in hormone receptor–positive metastatic breast cancer, in: Future Oncology, aug. 2020. https://doi.org/10.2217/fon-2020-0234
A. Prat, Y. H Tsai, T. Pascual et al., A Prognostic Model Based on PAM50 and Clinical Variables (PAM50MET) for Metastatic Hormone-Receptor-Positive HER2-Negative Breast Cancer, in: Clinical Cancer Research, 2020. DOI: 10.1158/1078-0432.CCR-20-2793
L. Cabel, D. Rosenblum, F. Lerebours et al., Plasma Thymidine Kinase 1 Activity and Outcome of ER+ HER2- Metastatic Breast Cancer Patients Treated With Palbociclib and Endocrine Therapy, in: Breast Cancer Research, 2020. https://doi.org/10.1186/s13058-020-01334-2
P.A. Fasching, J.T. Beck, A. Chan, et al., Ribociclib Plus Fulvestrant for Advanced Breast Cancer: Health-Related Quality of Life Analyses From the MONALEESA-3 Study, in: The Breast, okt. 2020. https://www.thebreastonline.com/article/S0960-9776(20)30186-7/fulltext
F. Marazzi, A. Orlandi, S. Manfrida, et al., Diagnosis and Treatment of Bone Metastases in Breast Cancer: Radiotherapy, Local Approach and Systemic Therapy in a Guide for Clinicians, in: Cancers, 2020. https://www.mdpi.com/2072-6694/12/9/2390
Tijdschriftartikel over HER2+borstkankers
A. Chan, B. Moy, J. Mansi, et al., Final Efficacy Results of Neratinib in HER2-Positive Hormone Receptor-Positive Early Stage Breast Cancer From the Phase III ExteNET Trial, in: Clinical Breast Cancer, okt. 2020. https://doi.org/10.1016/j.clbc.2020.09.014
A. Chan, B. Moy, J. Mansi, et al., Final Efficacy Results of Neratinib in HER2-Positive Hormone Receptor-Positive Early Stage Breast Cancer From the Phase III ExteNET Trial, in: Clinical Breast Cancer, okt. 2020. https://doi.org/10.1016/j.clbc.2020.09.014
Tijdschriftartikel over overlevingskansen van mannelijke patiënten in de USA
Tailor D. Ellington, Henley S. J., Wilson R. J., et al., Breast Cancer Survival Among Males by Race, Ethnicity, Age, Geographic Region, and Stage — United States, 2007–2016, in: Morbidity and Mortality Weekly, 2020, 69, blz. 1481-1484. Dit belangrijke artikel is hier te lezen: DOI: http://dx.doi.org/10.15585/mmwr.mm6941a2external icon.
De overlevingskansen zijn voor elke kankersoort anders. Ze worden in ons land berekend door het Kankerregister. Voor borstkankers bedraagt de vijfjaarsoverleving in België voor vrouwen 91 %, en voor mannen slechts 83.3 %. Je kan het zelf hier nakijken:
https://kankerregister.org/media/docs/CancerBurdenfeb2020reduced_new.pdf
Tailor D. Ellington, Henley S. J., Wilson R. J., et al., Breast Cancer Survival Among Males by Race, Ethnicity, Age, Geographic Region, and Stage — United States, 2007–2016, in: Morbidity and Mortality Weekly, 2020, 69, blz. 1481-1484. Dit belangrijke artikel is hier te lezen: DOI: http://dx.doi.org/10.15585/mmwr.mm6941a2external icon.
De overlevingskansen zijn voor elke kankersoort anders. Ze worden in ons land berekend door het Kankerregister. Voor borstkankers bedraagt de vijfjaarsoverleving in België voor vrouwen 91 %, en voor mannen slechts 83.3 %. Je kan het zelf hier nakijken:
https://kankerregister.org/media/docs/CancerBurdenfeb2020reduced_new.pdf
Gelezen in een recente nieuwsbrief van het Wereld Kanker Onderzoek Fonds
Eet minder vlees
Rood vlees past in een gezond voedingspatroon, maar eet het met mate. Te veel rood vlees verhoogt de kans op dikkedarmkanker. Bewerkt vlees kun je beter niet eten, omdat er geen veilige hoeveelheid is waarbij je het risico op dikkedarmkanker niet verhoogt.
Onze aanbeveling: Beperk het eten van rood en bewerkt vlees
Eet weinig rood vlees, zoals rund-, varkens- en lamsvlees. Eet weinig of geen bewerkt vlees.
Wat betekent dit voor mij?
Er is een duidelijk verband tussen het eten van rood en bewerkt vlees en een verhoogd risico op dikkedarmkanker. Dit verband is het sterkst voor bewerkt vlees. Eet dit dus bij voorkeur helemaal niet. Ons advies voor rood vlees is om per week niet meer dan 350 tot 500 gram te eten. Dit is ongeveer hetzelfde als drie porties. Rood vlees is een goede bron van eiwitten, ijzer en zink en past daarom in kleine porties in een gezond voedingspatroon.
Wat is rood vlees?
Rood vlees is vlees van zoogdieren als runderen, varkens, geiten, lammeren of paarden. Het gaat hierbij niet om vlees dat niet goed doorbakken is, maar om vlees dat rood is wanneer je het rauw in de winkel koopt. Het gaat ook om vlees in alle vormen als gehakt, karbonades en hamburgers.
Wat is bewerkt vlees?
Bewerkt vlees is vlees dat is bewerkt (getransformeerd) door het te zouten, roken, drogen, fermenteren of door er conserveringsmiddelen aan toe te voegen. Het doel hiervan is de smaak en houdbaarheid te verbeteren. Voorbeelden zijn: vleeswaren als ham, bacon, salami en bepaalde soorten worst als knakworst en rookworst.
Eet minder vlees
Rood vlees past in een gezond voedingspatroon, maar eet het met mate. Te veel rood vlees verhoogt de kans op dikkedarmkanker. Bewerkt vlees kun je beter niet eten, omdat er geen veilige hoeveelheid is waarbij je het risico op dikkedarmkanker niet verhoogt.
Onze aanbeveling: Beperk het eten van rood en bewerkt vlees
Eet weinig rood vlees, zoals rund-, varkens- en lamsvlees. Eet weinig of geen bewerkt vlees.
Wat betekent dit voor mij?
Er is een duidelijk verband tussen het eten van rood en bewerkt vlees en een verhoogd risico op dikkedarmkanker. Dit verband is het sterkst voor bewerkt vlees. Eet dit dus bij voorkeur helemaal niet. Ons advies voor rood vlees is om per week niet meer dan 350 tot 500 gram te eten. Dit is ongeveer hetzelfde als drie porties. Rood vlees is een goede bron van eiwitten, ijzer en zink en past daarom in kleine porties in een gezond voedingspatroon.
Wat is rood vlees?
Rood vlees is vlees van zoogdieren als runderen, varkens, geiten, lammeren of paarden. Het gaat hierbij niet om vlees dat niet goed doorbakken is, maar om vlees dat rood is wanneer je het rauw in de winkel koopt. Het gaat ook om vlees in alle vormen als gehakt, karbonades en hamburgers.
Wat is bewerkt vlees?
Bewerkt vlees is vlees dat is bewerkt (getransformeerd) door het te zouten, roken, drogen, fermenteren of door er conserveringsmiddelen aan toe te voegen. Het doel hiervan is de smaak en houdbaarheid te verbeteren. Voorbeelden zijn: vleeswaren als ham, bacon, salami en bepaalde soorten worst als knakworst en rookworst.